Digitale zorg
Het UMC Utrecht geeft, samen met haar partners in de regio Utrecht en daarbuiten, de zorg van de toekomst vorm. We onderzoeken of én hoe digitale technologie de zorg persoonlijker, efficiënter en beter kan maken. Zorg die voor iedereen bereikbaar is, zo veel mogelijk afgestemd op individuele wensen en behoeften. Zorg die thuis kan, bieden we thuis aan. Zo blijft er ruimte voor de zorg die in het ziekenhuis moet. En worden onnodige reisbewegingen voorkomen, wat bijdraagt aan het verminderen van onze CO2 uitstoot. Vanzelfsprekend begeleiden en ondersteunen we patiënten bij het gebruik van digitale zorgoplossingen. Dit doen we voor een groot deel vanuit ons Medisch Regiecentrum .
Veilige zorg op afstand door continue monitoring
De vraag naar spoedzorg groeit, terwijl zorgmedewerkers schaars zijn. Om iedereen hoge kwaliteit acute zorg op de juiste plek te kunnen (blijven) geven, moeten we zorg duurzaam, slim én veilig organiseren. Binnen het programma COVERED ontwikkelen en implementeren we continue monitoring van patiënten op afstand . Bijvoorbeeld monitoring van vitale waarden als hartslag en ademhaling. Zo kunnen we achteruitgang van patiënten sneller herkennen en ondersteunen we zorgverleners om hun werk efficiënt te kunnen doen.
In 2023 hebben we continue monitoring via COVERED@UMCUtrecht met succes voortgezet op onze verpleegafdeling C2West. Hier maakt het nu onderdeel uit van het reguliere proces en hebben we inmiddels ruim 1.000 patiënten continu gemonitord. Daarnaast startten we in 2023 met continue monitoring in onderzoeksverband op de medium care heelkunde (C2Oost). Op basis van de ervaringen op beide afdelingen, verbeteren en optimaliseren we de continue monitoring. Zo zorgen we ervoor dat we het veilig en effectief toepassen. In 2024 willen we COVERED@UMCUtrecht op nog meer verpleegafdelingen in het UMC Utrecht inzetten.
Ook hebben we in 2023 continue monitoring via COVERED@UMCUtrecht tijdelijk gebruikt in de behandeling van een patiënt met kanker, naar aanleiding van een hulpvraag van een internist-endocrinoloog. Zo kon de hemodynamisch instabiele patiënt extra goed worden gemonitord tijdens de toediening van radiotherapie. Zowel de patiënt als de betrokken zorgprofessionals zijn enthousiast over de inzet van continue monitoring .
Daarnaast onderzochten we in 2023 hoe we COVERED@home veilig en efficiënt in de thuissituatie kunnen inzetten. Binnen deze haalbaarheidsstudie droegen twintig patiënten gedurende vijf dagen na ontslag uit het UMC Utrecht een sensor voor continue monitoring. Met de verzamelde data en patiëntinterviews komen we tot de juiste protocollen voor COVERED@home. Zo zorgen we ervoor dat patiënten veilig in de eigen leefomgeving kunnen herstellen van bijvoorbeeld een luchtweginfectie of operatie, met begeleiding en 24/7 monitoring op afstand vanuit ons Medisch Regiecentrum . De resultaten van deze technische haalbaarheidsstudie zijn begin 2024 bekend.
Meer patiënten thuis gemonitord
In 2023 is thuismonitoring en -behandeling verder toegenomen. In totaal monitorden we ruim 1.250 patiënten in de thuissituatie, een stijging van ruim 40% ten opzichte van 2022. Het gaat hierbij om periodieke monitoring, waarbij patiënten een paar keer per week vanuit hun thuisomgeving eigen metingen in een app bijhouden. Bijvoorbeeld hun lichaamstemperatuur, bloeddruk en/of handknijpkracht. Ook beantwoorden ze vragen over hoe het met hen gaat. Hierbij kijken onze zorgprofessionals vanuit het UMC Utrecht op afstand mee. Ze beoordelen en sorteren alle ingevoerde informatie aan de hand van de opgestelde behandelafspraken en begeleiden patiënten bij hun behandeling of herstelproces. Ook bezochten collega’s van andere ziekenhuizen uit binnen- én buitenland het UMC Utrecht in verband met thuismonitoring. We hebben onze kennis gedeeld en samenwerkingen (verder) verkend.
Verbeterde zorg aan steunhartpatiënten door thuismonitoring
Voor patiënten die in het UMC Utrecht een steunhart hebben gekregen, ontwikkelden we de thuismonitoringsapplicatie MCS@home. Een steunhart (MCS staat voor Mechanical Circulatory Support) is een mechanische pomp die de functie van de linkerhartkamer ondersteunt en gedeeltelijk overneemt. Vanaf november 2023 kunnen alle patiënten met een steunhart via de MCS@home app vanuit huis voor hen relevante waarden invullen en het verloop bijhouden. Bijvoorbeeld de steunhart-pompwaarden en het gewicht. Een stijgend gewicht kan wijzen op het vasthouden van vocht, een belangrijk signaal voor een mogelijk probleem. Bij overschrijding van één van de specifiek voor de patiënt ingestelde waarden, krijgen de gespecialiseerde steunhartverpleegkundigen in het UMC Utrecht een seintje. Zij nemen contact op met de patiënt en nemen eventueel benodigde acties. Met behulp van MCS@home kunnen (gezondheids)problemen vroegtijdig worden gesignaleerd. Hiermee kan het aantal complicaties en mogelijk heropnames worden verminderd en verbeteren we de zorg aan patiënten met een steunhart.
Sinds eind 2023 is MCS@home onderdeel van steunhartzorg in het UMC Utrecht. Uit onderzoek bleek dat patiënten de steunhartzorg van het UMC Utrecht waarderen met een 9.
(Regionale) ondersteuning van zorg op afstand
Ons Medisch Regiecentrum , een digitale zorg- en monitoringsafdeling, speelt een belangrijke rol in het ondersteunen van zorg op afstand. Door het structureel inrichten en uitbouwen van het Medisch Regiecentrum in de afgelopen jaren, is monitoring op afstand vanaf 2024 niet meer periodiek maar continu - dus 24/7 - mogelijk.
Om patiënten zo goed mogelijke zorg te kunnen verlenen, is het ook nodig om regionaal met zorginstellingen en zorgprofessionals samen te werken. Het is bijvoorbeeld belangrijk dat een zorgprofessional in het ziekenhuis kan afstemmen met de huisarts van een patiënt of een zorgverlener van de thuiszorg. Bijvoorbeeld over het beschikbaar stellen van hulpmiddelen, zoals zuurstoftoediening thuis. Ons Medisch Regiecentrum speelt hierin een cruciale rol. In 2023 zijn we daarom, in lijn met het Integraal Zorgakkoord (IZA), een verkenning gestart hoe we dit als UMC Utrecht regionaal kunnen organiseren en ondersteunen.
AI verbetert kwaliteit van zorg en efficiëntie
In 2023 werkten we verder aan toegepaste datascience-initiatieven in de zorg , waarin we gebruik maken van kunstmatige intelligentie (AI). Enerzijds zijn dit initiatieven die de administratielasten van onze zorgprofessionals verminderen, waardoor ze meer tijd aan de zorg voor patiënten kunnen besteden. Anderzijds zijn het zorginhoudelijke toepassingen, waarmee we de kwaliteit van zorg aan patiënten verbeteren. Deze AI-toepassingen maken onderdeel uit ‘implementatie van AI’ in ons programma 'Data Science UMC Utrecht'. In dit programma brengen we data-infrastructuur, research & development en implementatie van AI samen (‘3AI’).
In 2023 werkten we onder andere aan een toepassing die het automatisch tellen van celdelingen mogelijk maakt in een pilot voor patiënten met borstkanker. Met deze toepassing ondersteunen we pathologen in hun werk. Zij kunnen hierdoor sneller en wellicht ook nauwkeuriger werken. De uitkomsten van deze pilot zijn in 2024 bekend.
Ook onderzochten we in 2023 hoe AI-taalmodellen, zoals ChatGPT, kunnen helpen om de administratieve last van zorgprofessionals in het UMC Utrecht te verminderen. En welke behoeften zorgprofessionals op dit gebied hebben. Naar aanleiding hiervan zijn we aan de slag gegaan met drie concrete projecten, namelijk: het automatiseren van ontslagbrieven en de taal hiervan toegankelijker maken voor patiënten, het automatisch voorbereiden van alle informatie die nodig is voor consultafspraken op de poli, en het slim zoeken van informatie in zorgprotocollen. Tevens werkten we aan een toepassing om gesproken tekst in de spreekkamer om te zetten naar een samenvatting voor in het elektronisch patiëntendossier. Dit biedt patiënten en hun naasten de gelegenheid om de belangrijkste informatie nog eens rustig na te lezen.
Daarnaast werkten we aan een toepassing die no-shows (patiënten die niet op een afspraak komen) in de polikliniek voorspelt. Patiënten met een hoge kans op no-show worden gebeld door een studentenbelteam om ze te herinneren aan de afspraak. Naar aanleiding van een pilot op drie poli’s zagen we een flinke vermindering van no-shows. In 2024 breiden we dit uit naar andere poli’s in het UMC Utrecht. We hopen hiermee uiteindelijk 15 tot 20% minder no-shows op onze poli’s te bereiken. Patiënten ontvangen zo de zorg die ze nodig hebben en wij kunnen onze capaciteit efficiënter benutten.
Tot slot organiseerden we een bijeenkomst voor het kennisnetwerk AI-implementatie in de zorg voor meer dan 40 zorgorganisaties en kennisinstellingen in Nederland. Hier bespraken we onder andere hoe we nog beter met elkaar kunnen samenwerken om implementatie van kunstmatige intelligentie (AI) in het zorgproces te versnellen.
Goede en veilige digitale zorg
Digitale zorg en kwaliteit en veiligheid zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. Digitale zorg moet veilig en verantwoord kunnen worden ingezet. Daar komt veel bij kijken. In 2023 hebben we flinke stappen gemaakt met het opzetten van een kwaliteitsmanagementsysteem voor de in-huis ontwikkeling en implementatie van AI-applicaties. Daarnaast beoordelen we specifiek per geval of we thuismonitoringsapplicaties verantwoord kunnen inzetten. Bijvoorbeeld door het uitvoeren van risk-benefit analyses. In 2023 is de kwaliteit en veiligheid van digitale zorg ook meegenomen in de externe audit in het UMC Utrecht. De resultaten van deze audit waren zeer positief. Positieve bevindingen waren bijvoorbeeld dat het UMC Utrecht denkt vanuit de beleving van de patiënt, er veel aandacht is voor risicomanagement, zowel intern als extern de verbinding opzoekt. Er werd vastgesteld dat het UMC Utrecht een koppositie in Nederland inneemt op het gebied van kwaliteit en veiligheid rondom Digital Health.
Zelfregie via patiëntportaal mijnumcutrecht.nl
Via het online patiëntportaal mijnumcutrecht.nl kunnen patiënten veilig en snel hun medische gegevens bekijken. Dit geeft patiënten de mogelijkheid zelf de regie te voeren over de zorg die ze ontvangen. Zo kunnen patiënten via een e-consult in het portaal (niet-urgente) vragen stellen of een herhaalrecept aanvragen. In 2023 hebben gemiddeld 44.459 patiënten ingelogd in het portaal (unieke inlogs). In 2022 waren dit er 34.824.
