Samenwerkingen met nationale impact
Landelijke samenwerking voor de beste zorg voor patiënten met aangeboren hartafwijkingen
Zorg voor patiënten met een aangeboren hartziekte is in Nederland van hoog niveau. Het is belangrijk dat dit zo blijft en dat deze zorg verder kan verbeteren. In 2024 maakten de universitair medische centra van Nederland en het ministerie van VWS afspraken hierover . De umc's van Amsterdam, Groningen, Leiden en Utrecht gaan in een netwerk samenwerken. Hetzelfde geldt voor Rotterdam en Nijmegen. Maastricht werkt samen met het academisch ziekenhuis in Aken en Leuven. Zo zijn de umc’s met elkaar in staat om de zorg verder te verbeteren en patiënten met een aangeboren hartafwijking de beste zorg te verlenen. Samen met de betrokken patiëntenorganisaties werken de umc’s de afspraken uit het akkoord verder uit.
Samenwerken aan het voorkomen van ziekten
In verschillende onderzoeksprojecten werken we samen met partners aan het voorkomen van ziekte (preventie).
Een ‘gezonde’ omgeving kan ziekte voorkomen
In het onderzoeksprogramma Exposome-NL onderzoeken we: wat zijn dingen in de omgeving van mensen, die invloed kunnen hebben op het ontstaan van hart- en vaatziekten? We ontdekten dat een slechte luchtkwaliteit, geluidsoverlast en het ontbreken van groen in iemands omgeving het risico op hart- en vaatziekten vergroot. In 2024 brachten we deze kennis in een digitaal model samen , vergelijkbaar met het videospel SimCity. Zo kunnen we onderzoeken wat we in de omgeving van mensen kunnen veranderen en welke invloed dit heeft op de gezondheid van mensen. Dus welke aanpassingen welke gezondheidswinst opleveren. Hierbij onderzoeken we ook of de gezondheidswinst verschillend is voor verschillende groepen mensen. Bijvoorbeeld mensen met een hoog inkomen en mensen een laag inkomen. Ook onderzoeken we wat we kunnen doen om die gezondheidsverschillen te verkleinen. Deze informatie is waardevol voor gemeenten, projectontwikkelaars en bouwbedrijven. Zij kunnen dit gebruiken om gebieden zo in te richten dat de gezondheid van mensen verbetert en er dus minder mensen ziek worden. Ook kunnen mensen met deze informatie zelf gezondere keuzes maken. Daarnaast kijken we naar de invloed van vervuiling en toenemende hitte op de gezondheid van mensen.
Samenwerken aan de gezondste wijk van Nederland
De kennis die we opdoen in het Exposome-NL onderzoek gebruiken we in de praktijk in het project ‘Gezond stedelijk leven’ . In dit project werken we samen met andere organisaties aan gezondere wijken en zorg op de juiste plek. Bijvoorbeeld in de wijk Cartesius in Utrecht. Het doel is dat dit één van de gezondste wijken van Nederland wordt. In 2024 maakten we afspraken met de gemeente Utrecht, ontwikkelaars van de wijk, bouwbedrijven en andere kennisinstellingen, om onze kennis in de praktijk toe te passen in de wijk Cartesius. We denken mee in het ontwerp van de wijk. We volgen de uitvoering van de plannen en maatregelen om Cartesius een gezonde wijk te maken. En we onderzoeken voor wie deze maatregelen goed werken, wanneer en waarom. De dingen die we hieruit leren, delen we met andere partijen (learning communities), zodat we steeds betere maatregelen kunnen ontwikkelen en gebruiken om mensen gezond te houden. Op deze manier kunnen we Nederland wijk voor wijk een stukje gezonder maken.
Het doel is dat de wijk Cartesius één van de gezondste wijken van Nederland wordt.
Complete oplossingen om ziekte te voorkomen
Welke maatregelen kunnen helpen om baby’s en kinderen een gezonde start te geven? Of om mensen gezonder oud te laten worden? Hiernaar doen we onderzoek samen met verschillende kennisinstellingen in het landelijke Institute 4 Preventive Health van de EWUU-alliantie . In april en december 2024 kregen 8 onderzoeksgroepen geld om hun onderzoek uit te voeren. Bijvoorbeeld een onderzoek naar hoe bij kinderen met autisme gezonde eetgewoonten kunnen worden bevorderd. En een onderzoek naar hoe digitale hulpmiddelen kunnen zorgen voor meer gelijkheid tussen mensen in het leiden van een actief leven. In al het onderzoek worden techniek, de omgeving waar mensen wonen (leefomgeving) en hoe mensen leven (leefstijl) gecombineerd. We werken zo aan complete oplossingen in plaats van losse maatregelen. Dit vergroot de kans dat maatregelen om ziekte te voorkomen beter aansluiten en deze op veel verschillende plekken kunnen worden gebruikt.
Slagaderverkalking beter behandelen
Slagaderverkalking beter behandelen door een behandeling op maat. Dat is het voornaamste doel van een nieuw landelijk onderzoek naar slagaderverkalking . Patiënten met slagaderverkalking krijgen momenteel allemaal dezelfde behandeling. Dat is mogelijk niet optimaal, omdat de onderliggende oorzaken van slagaderverkalking verschillend kunnen zijn. Door deze verschillen kunnen patiënten meer of minder gevoelig zijn voor een bepaalde behandeling. Als we weten hoe we patiënten met verschillende vormen van aderverkalking kunnen onderscheiden, kunnen we ook gericht behandelen. En dus niet (goed) werkende behandelingen voorkomen. Dit kan bijdragen aan lagere zorgkosten én onnodige bijwerkingen van een behandeling voor een patiënt. In 2024 gaf de Hartstichting 6 miljoen euro om deze verschillen te onderzoeken om uiteindelijk op maat te kunnen behandelen. Het UMC Utrecht leidt het onderzoek samen met onderzoekers uit Rotterdam, Amsterdam en Nijmegen.
Veilige en hoogwaardige zorg voor militairen
Voor een sterke krijgsmacht met een groot voortzettingsvermogen is veilige en hoogwaardige geneeskundige zorg voor militairen van essentieel belang. Om dit te waarborgen oefende het Calamiteitenhospitaal samen met het ministerie van Defensie en alle andere betrokken partners in mei 2024. Deze grootste oefening op NAVO-gebied stelt het Calamiteitenhospitaal in staat om samen met alle partners die betrokken zijn bij repatriëring van militairen uit het buitenland verschillende scenario’s te oefenen. Van de eerste behandeling op het slagveld tot aan opvang en zorg in het Calamiteitenhospitaal in het UMC Utrecht.
Mirjam de Jong, Medisch manager van het Calamiteitenhospitaal: “Deze oefening stelt het Calamiteitenhospitaal in de gelegenheid om de met hele keten betrokken bij repatriëring van militairen uit het buitenland te oefenen. Al met al heel belangrijk, voor zowel Defensie als het UMC Utrecht."
Gezonde en duurzame voeding: goed voor de gezondheid en het milieu
Gezonde en duurzame voeding draagt bij aan gezondheid van mensen. En aan het verminderen van invloed op het milieu. In het UMC Utrecht werken we hier continu aan. We doen onder andere onderzoek in samenwerking met de Universiteit Utrecht (UU), Wageningen University & Research (WUR), Meander Medisch Centrum, Ziekenhuis Gelderse Vallei en de Alliantie Voeding in de Zorg. We onderzoeken bijvoorbeeld de rol van plantaardig eiwit in de ongeveer 400 warme maaltijden die we elke dag voor onze patiënten bereiden. We brengen het eiwitgehalte en de eiwitkwaliteit in kaart. En we berekenen de invloed ervan op het milieu. Onder andere berekenen we de broeikasgasemissie en land- en watergebruik. Ook onderzoeken we het effect van meer plantaardig eten op (herstel van) ziekte. Dit onderzoek wordt betaald door de EWUU alliantie . In de EWUU alliantie verbinden we onze (wetenschappelijke) kennis op het gebied van onderzoek en onderwijs met die van Eindhoven University of Technology, Wageningen University & Research en Universiteit Utrecht. In januari 2024 ontvingen we in het UMC Utrecht collega’s van de WUR en van de UU om hen letterlijk een kijkje in onze keuken te geven. Hier demonstreerden we onder andere de Orbisk , een innovatief apparaat voor het meten en verminderen van voedselverspilling.
Zorg verbeteren en vernieuwen door delen kennis en vaardigheden in onderwijs
Voor studenten van de vier instellingen die vallen onder de EWUU alliantie organiseerde de alliantie in 2024 6 onderwijschallenges . Hierin werkten 93 studenten vanuit verschillende opleidingen samen. In het Da Vinci Programma werkten studenten bijvoorbeeld samen met een bedrijf of maatschappelijke partner aan innovatieve, duurzame oplossingen. Zo heeft een groep studenten samen met Unilever nagedacht over een alternatief voor dierproeven. Ook was er de EWUU-alliantie zomerschool De Regeneratieve Stad, een 2 EC cursus . Tijdens deze challenge ontwierpen studenten een regeneratieve ontwikkelingszone in Amsterdam door de lokale gemeenschap en het land te ondersteunen. Deze cursus bood een diepgaande kennismaking met regeneratieve praktijken en leiderschap.
Minder sterfte bij ernstige longontsteking door griep
Van elke 5 patiënten met een ernstige virale longontsteking (veroorzaakt door een virus) die in Nederland op de IC worden opgenomen (gemiddeld bijna 900 patiënten per jaar), overlijdt er gemiddeld 1. In 2024 startte er een nieuw onderzoek om het risico op sterfte door ernstige longontsteking door het griepvirus te verlagen . In het onderzoek, geleid door het UMC Utrecht, onderzoeken we of een behandeling met tocilizumab of baricitinib, die beiden goed werken bij ernstig zieke patiënten met COVID-19, ook goed werken bij ernstige longontsteking door griep. Als dit succesvol is, kunnen we ziekte en overlijden voorkomen, verspreiding van het virus tegengaan en de druk op schaarse IC-bedden verminderen. Ook als er een nieuwe pandemie door een griepvirus zou ontstaan, is het belangrijk te weten of deze middelen werken.
