Milieu: De impact van ons onderzoek op een gezondere wereld
Onze onderzoekers houden zich niet alleen bezig met mensen beter maken. We willen ze ook gezond houden en voorkomen dat ze ziek worden. Daar doen we ook wetenschappelijk onderzoek naar. Maar ons werk heeft ook een negatieve invloed op het milieu, omdat onze laboratoriums bijvoorbeeld veel energie gebruiken. Welke rol heeft duurzaamheid in ons wetenschappelijk onderzoek? Daar zijn mensen benieuwd naar
De gezondheid van de aarde staat onder druk. Dit heeft ook invloed op de gezondheid van mensen. Veel mensen gebruiken nu veel producten en grondstoffen en reizen bijvoorbeeld regelmatig met de auto en/of het vliegtuig. Hiermee zorgen we voor opwarming van de aarde, milieuvervuiling en verlies van biodiversiteit. Het UMC Utrecht doet onderzoek naar de gevolgen hiervan op de gezondheid van mensen. En naar wat we anders kunnen doen om de gezondheid van mensen te verbeteren.
Verminderen negatieve gevolgen chemische stoffen op gezondheid
Wat is het gevolg van bepaalde stoffen voor onze gezondheid? Bijvoorbeeld weekmakers en PFAS, stoffen die onder andere in plastic verpakkingen en opbergdoosjes zitten. Of bestrijdingsmiddelen die op groenten worden gebruikt. Voor antwoorden op deze vragen ontwikkelden we de Exposome Scan , een uniek onderzoekscentrum. Dit centrum is onderdeel van het Exposome-NL onderzoeksprogramma. In dit onderzoeksprogramma kijken we hoe de leefomgeving van mensen hun gezondheid beïnvloedt. In 2024 zijn we gestart om ook te kijken hoe de leefomgeving van mensen invloed heeft op hoe goed ze reageren op een medische behandeling. We zijn begonnen met onderzoeken hoe chemische stoffen de werking van geneesmiddelen voor hoge bloeddruk beïnvloeden. Met deze informatie zorgen we ervoor dat de overheid wetten en regels kan aanpassen. Zoals dat bepaalde stoffen minder gebruikt mogen worden. Of dat bepaalde stoffen worden verboden. Ook organisaties die dit soort geneesmiddelen maken, kunnen de informatie gebruiken. Deze organisaties kunnen de geneesmiddelen aanpassen, zodat deze ook werken als er bepaalde chemische stoffen in het lichaam aanwezig zijn.
Invloed kleine plastic deeltjes op gezondheid kinderen
In veel producten die we gebruiken zitten heel kleine stukjes plastic (micro- en nanoplastics). Veel mensen maken zich grote zorgen over de gevolgen hiervan op onze gezondheid. Wat is bijvoorbeeld het gevolg van deze heel kleine stukjes plastic bij een zwangere vrouw, op de gezondheid van een kind? We onderzoeken het in het internationale AURORA-project . In 2024 maten we in ongeveer 800 stukjes placenta de hoeveelheid heel kleine stukjes plastic. In 2025 ronden we dit onderdeel van het onderzoek af. Vervolgens kijken we wat het gevolg hiervan is voor baby’s en kinderen. Met deze informatie kan bijvoorbeeld de overheid maatregelen nemen als dat nodig is. Bijvoorbeeld om het gebruik van heel kleine stukjes plastic in producten te verminderen. Het UMC Utrecht coördineert dit internationale onderzoek.
Europese samenwerking over invloed klimaatverandering op gezondheid
In ons internationale EXPANSE-onderzoek werken we samen met andere landen in Europa en delen we kennis over de invloed van klimaatverandering en chemische stoffen op de gezondheid van mensen. Bijvoorbeeld over de gevolgen van hitte voor ouderen of mensen die ziek zijn. Sommige van deze risico’s voor de gezondheid lijken nu nog minder belangrijk voor Nederland. Maar in de toekomst kan dit wél grote gevolgen voor Nederlanders hebben. In 2024 verzamelden we veel informatie, samen met onderzoeksinstituten in bijvoorbeeld Spanje, Griekenland en Tsjechië. In 2025 onderzoeken we hoe verschillende zaken elkaar beïnvloeden. Bijvoorbeeld de luchtkwaliteit en de (hogere) temperatuur. Dit geeft ons informatie over risico’s voor de gezondheid en hoe mensen, organisaties en de overheid zich hierop kunnen voorbereiden om schade aan de gezondheid van mensen zoveel mogelijk te voorkomen of te beperken.
Hoe zorgt het UMC Utrecht voor duurzamer onderzoek?
In onze laboratoriums werken meerdere Green Teams actief aan het duurzamer uitvoeren van ons onderzoek. Zo zetten we in 2024 op twee afdelingen in totaal zo’n 40 vriezers met een zeer lage temperatuur van -80 naar -70 graden. Hierdoor besparen we op de energierekening. En we verminderen de hoeveelheid CO2 die in de lucht terecht komt met ruim 15 ton CO2 per jaar. Dit staat gelijk aan 75.000 kilometer rijden met een gemiddelde benzineauto of 39 vluchten (enkele reis in economy class) van Amsterdam naar Rome (bron ).
Joep Sprangers, Duurzaamheidsmanager laboratoriums: “Waar ik het meest trots op ben is dat het ons is gelukt om op twee afdelingen in totaal zo’n 40 vriezers met een zeer lage temperatuur van -80 naar -70 te zetten. Met deze ‘gratis’ actie besparen we op de energierekening en verminderen we de hoeveelheid CO2 die in de lucht terecht komt.”
Ook gebruiken onze zorgprofessionals in de laboratoriums sinds november 2024 minder wegwerphandschoenen. In 2024 ontwikkelden een aantal collega’s hiervoor ‘The naked Hand revolution’. Hierin staat wanneer iemand wel of niet handschoenen kan gebruiken. Dit helpt niet alleen om minder handschoenen te gebruiken, maar ook om besmettingen te voorkomen. Een andere collega ontwierp stickers om collega’s te helpen herinneren welke apparaten uit mogen en wanneer. Hierdoor besparen we energie en komt er minder CO2 vrij. Daarnaast doen we mee aan het platform LABEXUS . Via dit platform kunnen instituten op het Utrecht Science Park laboratoriumartikelen uitwisselen. Zo kunnen we zoveel mogelijk artikelen opnieuw gebruiken (circulair gebruik). Hiermee voorkomen we verspilling.
In een filmpje in een LinkedIn-post vertellen collega’s uit de laboratoriums wat ze nog meer hebben gedaan om duurzamer te werken.
