Uniek onderzoek
In het UMC Utrecht verrichten we uniek en baanbrekend onderzoek. Een aantal voorbeelden hiervan in 2021 zijn:
Hersenmodel biedt mogelijk uitkomst voor epilepsiepatiënten
Om epilepsieaanvallen bij patiënten met epilepsie te stoppen, kan een behandeling waarbij een zo klein mogelijk hersengebied wordt verwijderd uitkomst bieden. Hierbij wordt eerst in kaart gebracht waar de waarschijnlijke epilepsiehaard zich bevindt. Als dat hersendeel misbaar is, wordt dat verwijderd. Heel vaak met succes. Maar soms wordt de haard weggehaald en blijft de epilepsie. Onderzoek op basis van wiskundige modellen biedt verrassende inzichten (publicatie in Epilepsia ). Het laat zien dat de hersenen anders werken dan gedacht. Met het model kan worden nagebootst wat er gebeurt bij een aanval. Subsidieverstrekker ZonMw kende in 2021 aan dit UMC Utrecht-onderzoek een Parel toe. De onderzoekers werken nog aan methoden om de wiskundige modellen te verbeteren en praktisch bruikbaar te maken.
Minder belastende behandeling van slagadervernauwing
Om patiënten met een slagadervernauwing in de lies op een minder belastende en minder risicovolle manier te kunnen behandelen, doet het UMC Utrecht onderzoek naar behandeling met geluidsgolven (wetenschappelijke publicatie op PubMed ). Door hoogfrequente geluidsgolven op een vernauwing (een plaque) in de slagader te richten, wordt die laagje voor laagje afgebroken. Dat is de theorie achter de Hifu-behandeling (High Intensity Focused Ultrasound). In 2021 hebben we de eerste patiënten met een slagadervernauwing in de lies op deze manier behandeld. De resultaten zijn bemoedigend. Na deze veiligheidsstudie, waarin we de veiligheid van deze behandeling willen aantonen, volgt een effectiviteitsstudie om wetenschappelijk aan te tonen dat de behandeling effectief is. Als dit wetenschappelijk is aangetoond, is behandeling van slagadervernauwing in andere delen van het lichaam de volgende stap. Bijvoorbeeld in het boven- of onderbeen of in de hals.
Behandeling van patiënten met COVID-19
De internationale REMAP-CAP-studie , een doorlopende wereldwijde studie om de behandeling van longontsteking te verbeteren, wordt in Europa gecoördineerd door het UMC Utrecht. Het onderzoek is zo opgezet dat tijdens een pandemie snel geneesmiddelen op effectiviteit kunnen worden getest. In 2020 zijn in de REMAP-CAP-studie meerdere, reeds bestaande, geneesmiddelen in de behandeling van COVID-19-patiënten getest, met waardevolle resultaten. Ook in 2021 leverde de REMAP-CAP-studie zeer bruikbare informatie op voor de behandeling van patiënten met COVID-19.
Zo bleek uit de REMAP-CAP-studie dat behandeling met hoge doses bloedverdunners effectief is voor patiënten met COVID-19 die in het ziekenhuis zijn opgenomen, maar niet op als ze de IC liggen. Dit werd gepubliceerd in de New England Journal of Medicine . De behandeling kan voorkomen dat deze patiënten ernstig ziek worden en de behandeling kan het herstel van de patiënten verbeteren. Ook bleek behandeling van ernstig zieke COVID-19-patiënten met geneesmiddelen die doorgaans voor reumatoïde artritis worden gebruikt de overlevingskans van de patiënt te vergroten . Ook van deze studie verscheen een publicatie in de New England Journal of Medicine .
Behandeling van ernstig zieke COVID-19-patiënten op de IC met plasma-antistoffen , gaf geen verbetering (publicatie in JAMA ). Ook bleek gebruik van hydroxychloroquine de toestand van kritiek-zieke COVID-19-patiënten te verslechteren (publicatie Intensive Care Medicine ).
Behandeling van taaislijmziekte
Taaislijmziekte is een ernstige erfelijke aandoening die wordt veroorzaakt door een of meerdere mutaties in het CFTR-gen. De huidige medicatie helpt bij slechts een deel van de bekende mutaties. Voor andere mutaties zou rechtstreeks repareren van de foutjes op het gen in de toekomst een oplossing kunnen bieden. In het UMC Utrecht liep in 2021 een onderzoek naar de verbetering van ‘prime editing’ van DNA-codes. Door prime editing te verbeteren ontstaan er meer mogelijkheden om de mutaties die taaislijmziekte veroorzaken te corrigeren. De functionaliteit en veiligheid van deze verbeterde ‘prime-editors’ worden getest in darm-organoïden die zijn gemaakt van darmcellen van taaislijmziektepatiënten. Ook zochten onze onderzoekers naar een manier om in te schatten op welke plek het genoom het beste kan worden gecorrigeerd. Hiervoor hebben ze een testsysteem ontwikkeld. Om deze technieken zo snel mogelijk beschikbaar te maken voor taaislijmziektepatiënten, hebben de onderzoekers van het UMC Utrecht voor vervolgonderzoek een ERC Grant ontvangen . In maart 2022 zijn de uitkomsten van het onderzoek in 2021 gepubliceerd in Nature Communications .